Wykształcenie wyższe stało się obecnie nieodłączną częścią współczesnego świata i ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój społeczny (Strumiłło, 2011). W Polsce funkcjonuje obecnie 390 szkół wyższych, na których studiuje 1 347 481 studentów (https://bdl.stat.gov.pl/). Mając na uwadze widoczny obecnie niż demograficzny zauważalne jest zjawisko konkurencyjności między uczelniami, które starają się o pozyskanie kandydatów na studia. Z drugiej strony – z uwagi na rosnącą mobilność młodego pokolenia i jego rosnące wymagania – konieczna jest również współpraca zarówno z podmiotami gospodarczymi, jak i z innymi uczelniami (Stefaniuk 2014).

Współpraca międzyuczelniana motywowana jest często chęcią poprawy jakości kształcenia czy też realizacją badań naukowych (Marszałek 2008).

Wzajemna współpraca i idąca za nią wymiana doświadczeń pozwala bowiem na poprawę jakości danej uczelni (Polit 2012). Wśród obszarów, w jakich uczelnie wyższe mogą ze sobą kooperować, T. Stefaniuk (2014) wskazuje wspólne programy i kierunki studiów, rozwój naukowy kadry akademickiej, a także projekty: badawcze, obejmujące badania marketingowe regionu, dotyczące monitorowania współpracy transgranicznej oraz inicjujące współdziałanie uczelni wyższych w istotnym dla danego regionu obszarze. Podkreśla on również, iż współpraca między uczelniami dotyczyć może także stworzenia wspólnej oferty, która skierowana będzie do potencjalnych zagranicznych kandydatów.

Współpraca akademicka może przybrać trzy formy.

Pierwszą z nich jest podział obowiązków, który nie wymaga podpisania z partnerem umowy na wyłączność i jest bardzo elastyczny.

Druga formą są tzw. alianse strategiczne, które wymagają już podpisania odpowiedniego porozumienia.

Ostatnią, trzecią formą współpracy, jest współtworzenie stowarzyszeń, które działając w oparciu o podobne interesy strategiczne, realizują zgodną politykę na danym obszarze posiadając jednocześnie wspólne instytucje centralne (Marszałek 2008).

Przykładem kooperacji międzyuczelnianej jest porozumienie łączące trzy polskie uczelnie: Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie, Politechnikę Gdańską i Politechnikę Łódzką. Porozumienie miało za cel utworzenie – pierwszego w Polsce – międzyuczelnianego kierunku, tj. chemii budowlanej (Stefaniuk 2014).

Wśród programów umożliwiających mobilność studentów i doktorantów na terenie Polski wskazać należy, powstały w 1999 r., program MOST. Pozwala on na podjęcie studiów na innej niż macierzysta uczelni przez jeden semestr bądź też cały rok akademicki. W programie tym uczestniczy 20 polskich Uniwersytetów, a udział w nim jest bezpłatny i niezależny od podjętego trybu studiów.

MOST daje możliwość wyboru dodatkowych zajęć dydaktycznych, które odpowiadają zainteresowaniom Studenta/Studentki, prowadzenia badań potrzebnych do pracy seminaryjnej, magisterskiej bądź doktorskiej a także nawiązania kontaktów ze środowiskiem naukowym i specjalistami w danej dziedzinie na innej uczelni (http://most.amu.edu.pl/).

Oprócz współpracy krajowej widoczna jest również internacjonalizacja studiów, co wynika m.in. z podpisania Deklaracji Bolońskiej czy też wejścia Polski do Unii Europejskiej (Stefaniuk 2014).

Mobilność studentów oraz pracowników uczelnistanowi jeden z celów zdefiniowanych w Karcie Bolońskiej. Swoboda przemieszczania się dotyczy zarówno możliwości kształcenia się przez studentów, jak również prowadzenia badań, czy też szkoleń odbytych za granicą przez pracowników naukowych i administracyjnych (Deklaracja Bolońska, 1999).

Współpracę i jej wzmocnienie w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i Europejskiej Przestrzeni Badawczej podkreślono również na Konferencji Ministrów w 2003 r. w Berlinie.

Tematyka mobilności wraz z usuwaniem jej barier stała się jednym z priorytetów "Qualification Framework for EHEA" przyjętego w 2005 r. w Bergen i była podkreślana na kolejnych konferencjach ministrów, tj. w 2007 r. w Londynie, 2009 r. w Leuven / Louvain-la-Neuve, w 2010 r. w Budapeszcie i Wiedniu, 2012 r. w Bukareszcie oraz w 2015 r. w Erywaniu (http://www.nauka.gov.pl/proces-bolonski/proces-bolonski.html).

Uczelnie – oprócz szerokiej oferty dydaktycznej – oferują również, zarówno studentom jak i kadrze akademickiej, możliwości wyjazdów na zagraniczne uczelnie (Strumiłło, 2011).

Wśród programów pozwalających na wymianę międzynarodową wymienia się najczęściej program Erasmus+.

Ten unijny program na lata 2014-2020 wskazuje trzy główne elementy: mobilność edukacyjną, współpracę na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk a także wsparcie w reformowaniu polityk. Obejmuje on 28 państw członkowskich Unii Europejskiej, państwa EFTA/EOG oraz państwa, które kandydują do Unii Europejskiej, tj. Turcję i Byłą Jugosławiańską Republikę Macedonii (http://erasmusplus.org.pl/).

Kolejnym przykładem międzynarodowej współpracy akademickiej jest Fundusz Wyszehradzki.

Jest to fundusz stypendialny, który skierowany jest do naukowców pochodzących z Grupy Wyszehradzkiej V4, dając możliwość ich bliższej współpracy oraz wspierając oryginalne projekty (http://visegradfund.org/).

Naukowcy mogą również korzystać z szerokiej oferty międzynarodowych stypendiów oraz grantów, których listy można znaleźć na stronach macierzystych uniwersytetów, w tym m.in. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.(http://www.umcs.pl/pl/konkursy-na-badania-projekty-staze...).

Konkurs "Mobilność Plus" pozwala np. na wsparcie finansowe pobytów zagranicznych odbywanych w celu prowadzenia badań naukowych bądź tez udziału w pracach rozwojowych, które organizowane są w zewnętrznych ośrodkach naukowych. Adresatami konkursu są pracownicy naukowi, naukowo-dydaktyczni, badawczo-techniczni oraz uczestnicy studiów doktoranckich (http://www.nauka.gov.pl/...).